Het voorjaar-2023 komt eraan. Ik loop over Brandevoort Smart District (BSD) en zie het kale, kermende landschap van Kranenbroek, mijn geboorteplek. Hier worden straks talloze duurzame woningen gebouwd. Als er stikstofruimte is. Mijn gedachten dwalen naar het voorjaar van 1960. Ik was toen elf en commandeerde mijn tweespan vanachter de ploeg over onze grote, bolle akker. Overal was groen, bosschages, houtwallen, heldere sloten. Veel wild en fluitend gevogelte. Landbouw en natuur in harmonie. De ruilverkaveling met bijbehorende grootschalige landbouw, ons antwoord op Mansholts adagium voor meer voedsel, vermoordden later mijn geboorteplek, haar water- en luchtkwaliteit, haar planten en dieren. We zijn de harmonie tussen de drie P’s in de afgelopen zestig jaar, ondanks alle inspanningen, kwijtgeraakt. People, Planet en Profit volledig uit het lood (Geachte lezer, houd vol, ik leg dit uit!). Hoe heeft het toch zover kunnen komen?

Als enige zoon zou ik boer worden. Via een omweg kwam ik met MAS- en melk-diploma op de Landbouwuniversiteit in Wageningen. Ik studeerde bodemhygiëne en ging met professor Frans de Haan door heel Nederland de boer op. In rokerige Peelse zaaltjes werden we door profit-zoekende boeren weggehoond vanwege onze waarschuwingen voor de vergiftiging van bodem en water door koperhoudende varkensstront.

Onderwijs en voorlichting aan boeren over een harmonieus, duurzaam groen domein werden mijn passie. Vakmanschap en innerlijke bewustwording m.b.t. de kwetsbaarheid van natuur en mens bij mijn boerenvrienden werden mijn roeping.

Ik ging doceren aan de Hogere Landbouwschool in Den Bosch en werd er later directeur. Daarna nog dichter bij de boer als verantwoordelijke voor kadervorming en organisatieontwikkeling bij NCB en (Z)LTO. In het hart van het groene web bouwde ik aan die balans tussen de drie P’s. Dat is helaas niet echt gelukt. Maar het is nog niet te laat!

Het is 3 maart 2023. Ik lees in het Brabants Dagblad dat ons provinciebestuur een stilstand afkondigt in de vergunningverlening vanwege de stikstofproblematiek. Zelfs Elies Lemkes en Erik Ronnes, mijn vroegere CDA-makkers, hebben blijkbaar het licht gezien! Hebben ze echt door dat we toe moeten naar een andere manier van boeren? Met CDA-rentmeesterschap zoals het bedoeld is? Met gezondheid voor mens (People) en natuur (Planet) als primair doel en niet de P van Profit (economisch gewin) voor koeien- en varkensbaronnen en de agrarische periferie. Dat laatste levert een dodelijke weg voor het klimaat en leefomgeving van onze nazaten. Allerte langetermijn-actie is nu, vijf voor twaalf, noodzakelijk. Gelukkig dat ons Brabants Provinciebestuur dat nu lijkt in te zien.

Natuurlijk moeten we zorgen voor een fatsoenlijke landbouw-transitie. Met duurzame perspectieven voor wellicht meer boeren met minder dieren. Natuurlijk moeten ook de andere sectoren hun bijdrage leveren. We mogen het kortetermijnbelang van Profit en Politiek niet laten prevaleren. Deze transitie gaat veel geld en energie kosten. Konden we de verkwanselde VION-kapitalen daarvoor maar inzetten! Op zijn minst kunnen Vermeer en zijn boerenvoormannen kleur bekennen en ook oproepen tot steun aan ons verlichte Provinciebestuur. Het is nog niet te laat.

Maar wie nu vooral aan zet zijn, zijn de Brabanders, de Nederlanders, de planeetgenoten. De balans tussen de drie P’s moet in ieders levenswijze verankerd worden. Minder profit, meer versobering en meer oog voor de gezondheid van onszelf en onze eigen omgeving en klimaat. Vanuit een welbegrepen eigenbelang. Natuurlijk is een wijs (provincie)bestuur ook belangrijk. Daarvoor gebruiken we ons democratisch stemrecht. Stem ik weer CDA? Neen, ik denk aan de Partij voor de Mensen, de dieren, de planten.

Ik loop over BSD. Mijn longen piepen door de ongezonde lucht uit de voorbije decennia. Hier zal het goed komen. Mijn bolle akker, mijn Kranenbroek kreunen en hopen. Nu de rest van Brabant en Nederland nog. Ontwaak!

Den Dungen, 9 maart 2023.

Henk Kusters.

Dit nieuwsbericht is 163 keer bekeken